Terug naar vorige
De Belastingdienst heeft laten onderzoeken of een belastingkorting mensen kan stimuleren om bij de aangifte inkomstenbelasting het correcte bedrag op te geven (een vorm van belastingcompliance). De bevindingen bieden waardevolle inzichten die kunnen helpen om belastingcompliance te stimuleren, zonder het vertrouwen of de motivatie van belastingplichtigen te schaden. Op basis van de opgedane inzichten zal worden verkend of, welke, en in welke context belastingkorting door de Belastingdienst in de praktijk kan worden ingezet.
Het onderzoek bestond uit twee online experimentele studies met Nederlandse deelnemers. Zij voerden een fictieve belastingtaak uit, waarin ze het door hen te betalen bedrag aan belasting moesten invullen.
- Experiment 1: Deelnemers ontvingen een belastingkorting als zij het juiste belastingbedrag invulden. De hoogte van de korting varieerde tussen de groepen deelnemers (10%, 26% of 49%). Onderzocht werd of systematische toekenning van een belastingkorting en de hoogte daarvan belastingcompliance, vertrouwen en belastingmoraal beïnvloedden.
- Experiment 2: Het effect van een systematische belastingkorting (bij correcte aangifte zeker de belastingkorting) werd vergeleken met dat van een probabilistische korting (bij correcte aangifte kans op de korting). Ook dit experiment onderzocht de effecten op belastingcompliance, vertrouwen en belastingmoraal.
Deelnemers die een belastingkorting (van 10%, 26% of 49%) konden krijgen, vulden belastingbedragen vaker correct in dan deelnemers in de controlegroep zonder korting. Een probabilistische korting bleek minstens zo effectief als een systematische korting, terwijl de kosten voor de belastingautoriteit aanzienlijk lager waren.
De resultaten lieten zien dat het positieve effect van een belastingkorting met name optrad in situaties waarin belastingcompliance relatief laag was. Als de compliance al hoog is, biedt een korting weinig extra prikkel. Het verwachte positieve effect op vertrouwen bleef uit. Wat betreft belastingmoraal (de motivatie om belastingregels na te leven) werd geen negatief effect waargenomen. In het tweede experiment leidde de (kans op) korting zelfs tot een lichte toename van de motivatie.